Языковое законодательство Косова и Метохии в период международного протектората 1999-2008 гг
В статье анализируются юридические акты Косова и Метохии, принятые в период международного управления краем в 1999-2008 гг. и регулирующие статус и аспекты использования языков и алфавитов: как законы региона в целом, так и основные законы - статуты - всех 27муниципалитетов, существовавших в указанный период на территории, подконтрольной правительству Косова. Для рассмотренных документов характерно определение языков, находящихся в (официальном) употреблении, а также установление языков коммуникации населения с органами власти, языков проведения заседаний муниципальных советов, комитетов и комиссий, языков издания официальной документации и т.д.
Language legislation of Kosovo and Metohija in international protectorate period of 1999-2008.pdf 1. Общая информация Автономный край Косово и Метохия (официальное название региона по конституции Сербии) расположен на юго-западе Сербии и граничит на северо-западе с Черногорией, на западе с Албанией и на юге с Македонией. Численность населения региона и его этнический состав в рассматриваемый период могут быть оценены только предположительно, поскольку перепись населения 1991 г., которая была организована правительством Сербии, бойкотировалась албанским большинством края, а перепись, проведённая в 2011 г. властями самопровозглашённой республики, не является репрезентативной для данного периода, так как вследствие ликвидации сербских органов власти на территории края и ухода армии и полиции Сербии произошло существенное перераспределение этнического состава населения как в отдельных муниципалитетах, так и во всём регионе. В целом же для национального состава Косова характерно абсолютное преобладание албанцев: так, например, по данным переписи 1981 г., в регионе проживало 1 226 736 албанцев (77,42% от всего населения автономного края) и 209 497 сербов (13,22%). Последние в рассматриваемый период компактно проживали преимущественно на севере края, а также в ряде «анклавов», расположенных на территории остальной части региона. Причём муниципалитеты, расположенные на севере региона и непосредственно граничащие с территорией Центральной Сербии, не контролируются ни временными органами власти Косова, созданными под эгидой международных сил, ни правительством Сербии. Вооружённое противостояние между сербскими властями и албанскими сепаратистами, продолжавшееся все девяностые годы прошлого века, привело в 1999 г. к бомбардировкам территории Сербии силами НАТО, в результате которых руководство Сербии вынуждено было согласиться на введение в регион иностранных войск и установление над краем международного протектората, и с 1999 г. в соответствии с резолюцией ООН № 1244 регион был передан под контроль Миссии ООН в Косове (UNMIK) и вооружённых сил НАТО (KFOR). При непосредственном участии экспертов из международных организаций было разработано и принято законодательство Косова рассматриваемого периода. Поскольку одной из главных причин косовского кризиса явился этнический конфликт между албанским и сербским сообществами края (на который, несомненно, оказывали влияние и другие противоречия: конфессиональные, экономические, политические и т. д.), то в принимаемых законах существенная роль отводилась положениям, регулирующим максимально паритетное использование языков как на территории края в целом, так и в единицах местного самоуправления. 2. Языковое законодательство Косова регионального уровня В качестве основного закона Косова (официальное название территории по терминологии UNMIK) были приняты «Конституционные основы временного самоуправления» 2001 г., в которых, несмотря на отсутствие понятия «официальные языки», достаточно подробно регулировалось использование языков в органах власти и при публикации документов. Так, например, в «Конституционных основах...» содержались специальные разделы «Языки в парламенте» и «Языки правительства», согласно которым работа в этих органах власти должна была вестись на албанском и сербском языках и на этих же языках должна публиковаться вся официальная документация парламента и правительства (пп. 9.1.49 и 9.3.17). Кроме того, особо оговаривалось, что представители иных национальных сообществ региона могут использовать свой родной язык (пп. 9.1.50 и 9.3.18), причём в парламенте в таких случаях должен быть обеспечен перевод на албанский и сербский языки. В этом же документе (пп. 9.1.51) указывалось, что все законы Косова публикуются на пяти языках: албанском, бошняцком, английском, сербском и турецком. Декларировалась равнозначность текстов «Конституционных основ...» на английском, албанском и сербском языках (пп. 14.4), однако в случае возникновения противоречий между разноязычными версиями приоритетным должен был являться их англоязычный вариант: Je3M^ у Скупштини. 9.1.49 Седнице Скупштине и аених одбора воде се и на албанском и на српском jeзику. Сва званична документа Скупштине штампа]у се и на албанском и на српском jeзику. Скупштина треба да насто^ да званична документа ко]а се тичу одре^ене за]еднице буду доступна на jeзику те заjeдницe. 9.1.50 Члановима Скупштине из других за]едница поред за]еднице косовских Албанаца и за]еднице косовских Срба дозволено ]е да се обрате Скупштини или аеним одборима на свом jeзику и да поднесу документа на разматраае Скупштини на свом jeзику. У тим случа]евима, за остале чланове Скупштине или аених одбора треба да се обезбеди превод на албански и српски jeзик. Languages of the Assembly. 9.1.49 Meetings of the Assembly and its Committees shall be conducted in both the Albanian and Serbian languages. All official documents of the Assembly shall be printed in both the Albanian and Serbian languages. The Assembly shall endeavour to make official documents which concern a specific Community available in the language of that Community. 9.1.50 Assembly members from Communities other than the Kosovo Albanian and Kosovo Serb Communities shall be permitted to address the Assembly or its Committees in their own language and to submit documents for consideration by the Assembly in their own language. In such cases, interpretation or translation into the Albanian and Serbian languages shall be provided for the other members of the Assembly or Committee. 9.1.51 Сви проглашени закони об]авлу]у се на албанском, бош^ачком, енглеском, српском и турском je3HKy. Jезици Владе. 9.3.17 Седнице Владе и аених органа воде се и на албанском и на српском jезику. Сва службена документа Владе штампа]у се и на албанском и на српском ]езику. 9.3.18 Члановима Владе из других за]едница поред за]едница косовских Албанаца и косовских Срба дозволено ]е да користе своj jезик. 14.4 Верзще овог Уставног оквира на енглеском, албанском и српском jезику су по^еднако веродосто]не. У случа]у неслагааа, верзща на енглеском jезику има ]ачу правну снагу [1]. 9.1.51 All promulgated laws shall be published in the Albanian, Bosniak, English, Serbian and Turkish languages. Languages of the Government. 9.3.17 Meetings of the Government and its bodies shall be conducted in both the Albanian and Serbian languages. All official documents of the Government shall be printed in both the Albanian and Serbian languages. 9.3.18 Members of the Government from Communities other than the Kosovo Albanian and Kosovo Serb Communities shall be permitted to use their own language. 14.4 The English, Albanian and Serbian language versions of this Constitutional Framework are equally authentic. In case of conflict, the English language version shall prevail. This Constitutional Framework shall also be published in the Bosniak and Turkish languages [2]. Основным документом, регулировавшим использование языков в рассматриваемый период на муниципальном уровне, являлось Положение о самоуправлении общин в Косове 2000 г., которое содержало специальный раздел «Языки» (9). Согласно п. 9.1 за представителями национальных сообществ того или иного муниципалитета закреплялось право коммуникации на своих родных языках с местными органами власти. В п. 9.2 указывалось, что заседания представительских органов власти в общинах проходят на албанском и сербском языках с обеспечением в случае необходимости перевода на языки других национальных сообществ муниципалитета; подобные требования распространялись и на порядок публикации официальных документов (п. 9.3). Топонимические надписи и указатели должны были оформляться на албанском и сербском языках, а также, если на территории общины проживают представители иных национальных сообществ, и на их языках (п. 9.4). В п. 9.5 предписывалось обязательное наличие в основных законах общин -статутах - подробных положений, содержащихся в ст. 9 рассматриваемого документа и регламентирующих использование языков (в текстах муниципальных статутов, которые будут приведены ниже, положения об использовании языков нередко сводятся к приведению того или иного пункта ст. 9 данного закона): Члан 9. Jезици. 9.1 Чланови за]едница има]у право да комуницира]у на свом сопственом jезику са свим општинским органима и свим општин-ским ]авним службеницима. 9.2 Састанци скупштине општине и аених комисща као и ]авни састанци воде се и на албанском и на српском jезику. У општи-нама где живе за]еднице чщи jезик нще ни албански нити српски, састанци се тако^е преводе, када ]е то потребно, на jезик тих заjедница. 9.3 Сви званични документа општине штампа]у се и на албанском и на српском jезику. У општинама где живе за]еднице, Section 9. Languages. 9.1 Members of communities shall have the right to communicate in their own language with all municipal bodies and all municipal civil servants. 9.2 Meetings of the Municipal Assembly and its committees and public meetings shall be conducted in both the Albanian and Serbian languages. In municipalities where a community lives whose language is neither Albanian nor Serbian, the proceedings shall also be translated, when necessary, into the language of that community. 9.3 All official documents of a municipality shall be printed in both the Albanian and Serbian languages. In municipalities where a community lives чщи jeзик ниje ни албански нити српски, све званичне документе општине тако^е треба учинити доступним на jeзику тих заjeдница. 9.4 На званичним знацима ко]и показу]у или уклучу^у имена градова, варошица, села, путева, улица и осталих ]авних места та имена се пишу и на албанском и на српском jeзику. У општинама у ко]има живе за]еднице, чиjи jeзик ниje ни албански ни српски, ова имена треба тако^е да пишу и на jeзику тих заjeдница. 9.5 Статут општине треба да садржи деталне одредбе за употребу jeзика заjeдница као што ]е прописано овим чланом, узима]уЬи у обзир састав за]едница у општини [3]. whose language is neither Albanian nor Serbian, all official documents of the municipality shall also be made available in the language of that community. 9.4 Official signs indicating or including the names of cities, towns, villages, roads, streets and other public places shall give those names in both the Albanian and Serbian languages. In municipalities where a community lives whose language is neither Albanian nor Serbian, those names shall also be given in the language of that community. 9.5 The Statute of the municipality shall make detailed provisions for the use of languages of communities as set out in this section, taking into consideration the composition of communities in the municipality [4]. В июле 2006 г. был принят закон «Об употреблении языков», в котором в качестве равноправных официальных языков (sluzbeni jezici / official languages) Косова были заявлены албанский и сербский языки и их алфавиты, а также указаны языки национальных меньшинств - турецкий, боснийский и цыганский, которые могут находиться в официальном употреблении (jezici u sluzbenoj upotrebi / languages in official use) на уровне местного самоуправления; на время действия мандата UNMIK на управление краем закреплялось употребление английского языка как языка официальной коммуникации на всей территории Косова5: Cl. 1. 1.1. Svrha ovog zakona je da obezbedi: ii. Ravnopravan status Albanskog i Srpskog jezika kao sluzbenih jezika Kosova, jednaka prava za njihovu upotrebu u svim institucijama Kosova; 1.2. Na opstinskom nivou, ostali jezici zajed-nica, kao sto su turski, bosanski i romski jezik, bice u sluzbenoj upotrebi, prema zako-nom utvrdjenih uslova. Cl. 34. Institucije Kosova ce koristiti engleski jezik u svom radu, kontaktima i zvanicnim dokumentima tokom mandata Privremene Administracije Misije Ujedinjenih Naroda na Kosovu [5]. Art. 1. 1.1. The purpose of this law is to ensure: ii. The equal status of Albanian and Serbian as official languages of Kosovo and the equal rights as to their use in all Kosovo institutions; 1.2. At the Municipal level, other community languages, such as Turkish, Bosnian and Roma will be languages in official use under conditions specified in this Law. Art. 34. Kosovo Institutions shall use the English language in their work, contacts and official documents during the mandate of the United Nations Interim Administration mission in Kosovo [6]. 3. Языковое законодательство Косова муниципального уровня По закону Сербии «О территориальной организации» [7] Автономный край Косово и Метохия состоит из 29 муниципалитетов (28 общин и города Приштина - административного центра края), объединённых в пять округов. Однако в период международного протектората количество округов было увеличено до 7, а муниципалитетов (общин) до - 30 [8]. Была восстановлена ранее упразднённая община Малишево, а также изменены границы общин Призрен и Гора (административный центр - Драгаш). Последняя была населена славяноязычными мусульманами, именующимися по названию местности «горанцами» (самоназвание - нашинци или нашенци), и являлась практически моноэтничной. Во вновь созданный муниципалитет Драгаш были включены территории общины Гора и выделенной из состава общины Призрен ранее существовавшей общины Ополе, в результате чего этнические пропорции нового муниципалитета были скорректированы в пользу албанского населения. Все эти изменения не признаются правительством Сербии и характеризуются им как нелегитимные. В работе будут рассмотрены статуты всех 27 общин, существовавших в анализируемый период на территории, подконтрольной косовским органам власти6. В каждом из этих документов (доступных, за единственным исключением, только на албанском языке) в разной степени присутствуют положения об использовании языков на территории того или иного муниципалитета. В них могут определяться официальные и используемые в общине языки, языки коммуникации с органами власти, работы муниципальных органов, официальной документации (в том числе статута и его приоритетной версии), печати муниципалитета, топонимических надписей, указателей и т. д. как прямо, так и посредством апелляции к ст. 9 вышерассмотренного Положения о самоуправлении общин в Косове. Поскольку, несмотря на существующие общие черты, статуты косовских общин отличаются значительным разнообразием положений при характеристике языков, документы в работе будут рассматриваться не по типологическим признакам, а по территориальному расположению муниципалитетов в границах семи округов (согласно административному делению UNMIK); в конце статьи приведена сводная таблица, классифицирующая законодательно закреплённое использование языков в муниципалитетах Косова. Приштинский округ включал в себя в данный период семь общин. В статуте 2002 г. административного центра округа и всего Косова - При-штины - языками работы и проведения заседаний в местных органах власти со ссылкой на п. 9.27 указывались албанский и сербский языки. В качестве языков официальной коммуникации заявлялись албанский, сербский и английский языки (на них же оформлялась и печать общины), а по мере необходимости допускалось использование бошняцкого и турецкого языков. Относительно оформления официальных документов указывалось, что оно должно осуществляться в соответствии с п. 9.3: Neni 10. Vulat e Komunes te pershkruara ne nenin 9 ketu do te jene te shkru-ara ne gjuhen shqipe, serbe dhe angleze. Neni 15. Mbledhjet e Kuvendit te Komunes, te komiteteve te tij dhe tubimet e tjera zhvillohen ne gjuhen e pjesemarresve te mbledhjes. Sig eshte parapare ne Seksionin 9.2 te Rregullores, minimumi i gjuheve te kerkuara per mbajtjen e ketyre mbledhjeve eshte se ato mbahen ne gjuhen shqipe dhe serbe. Тё gjitha dokumentet zyrtare, te leshuara nga Komuna, do te jene ne pajtim me dispozitat e Rregullores dhe posaqerisht me Seksionin 9.3. Si plotesim, te gjitha dokumentet zyrtare te leshuara nga Komuna, do te jene ne gjuhen e pales. Pavaresisht nga ajo qe u tha, duhet te supozohet se gjuha e pales eshte ajo ne te cilen, se pari ai/ajo i eshte drejtuar Komunes. Neni 16. Komunikimi ne organet dhe institucionet komunale, si edhe ne Sher-bimet Civile te Komunes zhvillohet ne gjuhet: shqipe, serbe dhe angleze. Gjuha boshnjake dhe turke mund te perdoren sipas nevojes [10]. В основном законе общины Липлян 2001 г. указывалось, что заседания муниципальных органов должны проходить на албанском и сербском языках (п. 9.2), однако уточнялось, что в случае согласия присутствующих допускается использование только одного языка. На албанском и сербском языках оформлялись текст печати общины и вся публичная информация (п. 9.3). В то же время говорилось, что в случае возникновения противоречий приоритетной версией статута будет англоязычная. Посредством апелляции к п. 9.4 утверждалось двуязычное написание названия муниципалитета: Neni 10. Nese vie deri te ndonje keqinterpretim gjuhesor per sa i perket Statu-tit Komunal ateher mbizotron verzioni ne gjuhen Angleze. Neni 48. Kuvendi Komunal duhet te vendos per vulen zyrtare te Komunes se Lipjanit Vula duhet te jete ne gjuhen Shqipe dhe Serbe dhe duhet te shpreh emerin e Komunes ne te dy gjuhet Shqipe dhe Serbe ashtu si eshte parapar me Rregulloren e UNMIK-u mbi Veteqeverisjen. Neni 50. Kuvendi Komunal do te vendos per flamurin zyrtar te komunes se Lipjainit. Flamuri duhet te shpreh te dy emerat e komunes ate ne Shqip dhe ne Serbisht sige eshte parapar ne Nenin 9.4 te Rregullores. Teksti i gjuhes ne flamur gjithesesi duhet te jete ne Shqip dhe Serbisht. Neni 57. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores mbledhjet munden te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme, vetem nese te gjithe perfaqesuesit e minoriteteve qe jane te pranishem, perfshire edhe anetaret e publikut qe vijojne mbledhen, pajtohen. Procesverbale dhe/ose shenimet nga mbledhja duhet te jene ne te dy gjuhet Shqip dhe Serbisht. Neni 58. Simbas Nenit 9.3 te rregullores mbi Veteqeverisjen komunikimet zyrtare munde te shkruhen ne gjuhen e te adresuarit kur komunikimi nuk eshte per informim te gjire. Te gjuha njoftimet aро komunikatat zyrtare me interes te pergjithshem ose te perbashket shoqeror duhet te shkruhen dhe leshohen ne gjuhen Shqipe dhe Serbe. Neni 77. Komiteti duhet t'I mbaje shenimet mbi diskutimet dhe elaborimet. Procesverbali do te mbahen ne te dy gjuhet Shqip dhe Serbisht dhe do te jene te hapura per publik [11]. В статуте Обилича 2001 г. в качестве официального языка был указан только албанский (с уточнением, что в местах проживания представителей других национальностей могут использоваться и их языки), а текст муниципальной печати должен быть составлен на албанском, английском и сербском языках: Neni 7. Vulat jane te shkruara ne gjuhen shqipe, angleze dhe serbe. Neni 45. Gjuhe zyrtare ne Komune eshte gjuha shqipe, kurse ne perdorim jane edhe gjuhet tjera aty ku jetojne pjesetaret e komuniteteve tjera [12]. В общине Глоговац в официальном употреблении был только албанский язык, поскольку, согласно статуту 2003 г., на территории муниципалитета не проживают никакие другие национальные сообщества, кроме албаноязыч-ного: Neni 48. Komuna e Gllogocit nuk ka komunitete te tjera te cilat do te mund te identifikoheshin me nje gjuhe tjeter perveq gjuhes shqipe. Gjuha shqipe eshte ne perdorim zyrtar [13]. В Подуево, по статуту 2001 г., языками коммуникации в местных органах власти являлись албанский и английский языки, на этих же языках должен был быть и текст печати общины. Neni 9. Vulat duhet te jene te shkruara ne gjuhen shqipe dhe angleze. Neni 15. Komunikimi me organet dhe institucionet e komunes, si dhe ne sherbime civile zhvillohet ne gjuhen shqipe dhe angleze [14]. Согласно основному закону Ново Брдо 2005 г., поскольку на территории общины проживают представители различных национальностей, в соответствии со ст. 9 в муниципалитете используются албанский и сербский языки; вся муниципальная документация также должна составляться на этих двух языках: Neni 46. Komunen e Novoberdes e perbejne pjestaret e komuniteteve te ndryshme dhe ne baze te nenit 9 te rregullores se UNMIK-ut, nr.2000/45 ne perdorim jane gjuhet Shqipe dhe Serbe. Neni 47. Qdo dokument qe ku te beje me Komunen ose rreth geshtjeve te Komunes duhet te perdoret ne te dy gjuhet [15]. В статуте общины Косово Поле 2001 г. указывалось, что официальными языками являются албанский и сербский языки, а текст печати муниципалитета должен быть выполнен на трёх языках: албанском, английском и сербском (для последнего с уточнением - в латинской графике). Относительно языков общения с местными органами власти, проведения ими заседаний и оформления официальной документации говорилось, что они определяются в соответствии с пп. 9.1, 9.2 и 9.3. Кроме того, заседания могут проходить только на одном языке, если все присутствующие, включая представителей общественности, согласны на это. Приоритетной версией статута, опубликованного на трёх языках, заявлялась англоязычная: Neni 1. Ky dokument te "Statut Komunal" i Komunes se Fu-she-Kosoves. Ne rast te ndenje ne mes te verzionit ne gjuhen Angleze ne gjuhen Shqipe apo Serbe, ne gjuhen Angleze do te mbizoteroje. 1.4. Vulat jane te shkruara ne gjuhen Shqipe, Angleze dhe Serbe (ne alfabetin latin). Pjesa V. Gjuha. Neni 38. Ne komunen e Fushe-Kosoves si gjuhe zyrtare jane gjuha Shqipe dhe Serbe. Neni 39. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet munden te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme, vetem nese te gjithe personat e pranishem, perfshire anetaret e publikut, pajtohen. Neni 40. Parimet e cekura ne nenet 9.1., 9.2 dhe 9.3 te Rregullores do te plotesojne pjesen e IV-te te Statutit te Komunes deri sa te jete e nevojshme per ruajtjen e nivelit te konsultimit dhe pjesemarrjes publike dhe te te drejtave ne Karten Evropiane per gjuhe rajonale apo minoritare [16]. Урошевацкий округ состоял из четырёх муниципалитетов. В статуте Урошевца 2001 г. содержалось упоминание только об албанском языке как языке официальных документов и муниципальной печати с пояснением, что жители общины могут обращаться к представителям органов власти и получать документы на своём родном языке: Neni 5. Komuna ka vulen e vet te rrumbullaket me tekst ne gjuhen shqipe, KUVENDI I KOMUNES FERIZAJ, ne mes te vules eshte emblemi, per te cilen vendos Kuvendi ^munal me vendim te posagem. Neni 12. Gjuha. Ne komune pjesetareve te komuniteteve kombetare dhe bashkesive nacionale, u garantohet e drejta e deklarimit te lire te identitetit etnik, kulturor dhe fetar. Pjesetaret e komuniteteve kane te drejte le komunikojne ne gjuhen e tyre me organet dhe sherbimet civile ne komune. Te gjitha dokumentet zyrtare qe leshohen nga organet dhe sherbimet e komunes duhet te jene ne gjuhen shqipe dhe te komuniteteve te komunes sone [17]. В Штрпце, согласно статуту 2004 г., заседания совета общины должны были проходить на двух языках - сербском и албанском, а текст муниципальной печати составлялся на трёх языках - сербском, албанском и английском (в обоих случаях первым указан сербский язык, как язык большинства населения муниципалитета). Со ссылкой на п. 9.1 за жителями общины закреплялось право на обращение в органы власти на своём языке; отдельно подтверждалось действие пп. 9.1, 9.2 и 9.3: Neni 11. Komuna e ka vulen e vet te rrumbullaket dhe katrore te protokollit me kete tekst: Kuvendi Komunal Shterpce i shkruar ne gjuhen serbe, shqipe dhe angleze. Drejtorite, bashkesite lokale dhe arkiva mund ta kene vulen e vet. Neni 56. Antaret e komuniteteve kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e vet, ne te gjitha organet komunale dhe sherbimin civil. Rregullorja 2000/45 neni 9.1. Mbledhjet e Kuvendit Komunal dhe komiteteve te tij si dhe tribunat publike mbahen ne gjuhen serbe dhe shqipe. Neni 58. Parimet e cekura ne nenet 9.1, 9.2 dhe 9.3 te Rregullores do te plotesojne Pjesen e IV-te te Statutit Komunal deri sa te jete e nevojshme per ruajtjen e nivelit te konsultimit dhe pjesemanjes publike dhe te te drejtave ne Karten Evropiane per gjuhe rajonale apo minoritare. Neni 59. Komiteti i Komuniteteve do ta shqyrtoje shfrytezimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne Komune [18]. Сходным образом определялось использование языков в статуте общины Штимле, где в основном всё сводилось к подтверждению действия на территории муниципалитета пп. 9.1-9.3, с уточнением, что заседания местных органов власти могут проходить на одном языке. Следует отметить ст. 37 статута, в которой (в соответствии с типовой моделью основных законов косовских муниципалитетов) предполагалось перечисление неалбанско- и несерб-скоговорящих сообществ муниципалитета, но отсутствовало наименование таких сообществ: Neni 37. Sipas Nenit 9 te Rregullores, bashkesite qe vijojne jane identifikuar si banore te komunes, por gjuha e te cileve nuk eshte as shqip as serbisht: (Shenoni detajet e bashkesive dhe gjithet). Neni 38. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme vetem nese te gjithe personat e pranishem, perfshire anetaret e publikut, pajtohen, Neni 39. Parimet e cekura ne Nenet 9.1, 9.2 dhe 9.3 te Rregullores do te plotesojne Pjesen e IV-te te Statutit Komunal deri sate jete e nevojshme per ruajtjen e nivelit te konsultimit dhe pjesemanjes publike dhe te te drejtave ne Karten Evropiane per gjuhe rajonale apo minoritare. Neni 40. Komiteti i Komuniteteve do ta shqyrtoje shfrytezimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne Komune [19]. В статуте Качаника 2001 г. в качестве официальных заявлялись только албанские язык и алфавит, на албанском же должны проходить и заседания совета общины. Кроме того, местные органы власти брали на себя обязательства создания условий для реализации своих прав неалбаноязычными сообществами муниципалитета (без их поименного указания): Neni 47. Gjuhe zyrtare eshte gjuha shqipe dhe shkrimi i saj. Neni 48. Kuvendi i Komunes mbledhjet e veta do t'i mbaje dhe do t'i drejtoje ne gjuhen shqipe, Neni 49. Kuvendi i Komunes eshte i obliguar te krijoje kushte per te gjithe personal, gjuhe amtare e te cileve nuk eshte gjuha shqipe, e qe kerkojne realizimin e nje te drejte, te jene ne gjendje te kuptojne per te drejten qe kerkojne ta realizojne. (Ne keto dy dipozita jane perfshire nenet: 37, 38, 39 dhe 40 te Model-statutit.) [20]. Призренский округ включал в себя четыре общины. Статут 2001 г. главного города округа - Призрена - предписывал, что в соответствии с п. 9.3 вся официальная документация должна оформляться на четырёх языках: албанском, бошняцком, сербском и турецком (однако уточнялось, что в случае разночтений при интерпретации положений статута приоритетной будет версия на албанском языке). На этих же четырёх языках, а также английском должен быть составлен текст печати муниципалитета, а заседания муниципальных органов должны проходить на языках участников таких мероприятий. За жителями общины закреплялось право обращения в органы власти на своём родном языке: Neni 10. Vulat e Komunes dhe organeve te saj, jane te veganta per keto gjuhe, - shqip, boshnjakisht, serbisht dhe turqisht. Ne secilen vule, krahas gjuhes perkatese do te jete edhe teksti ne anglisht. Neni 14. Ne kufijte dhe territorin e Komunes, pjesetareve te komuniteteve kombetare dhe bashkesive nacionale u garantohet e drejta e deklarimit te lire te identitetit etnik, kulturor dhe fetar. Pjesetaret e komuniteteve kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me organet dhe sherbimet civile ne Komune, ne pajtim me ligjet ne fuqi dhe konventat nderkombetare. Neni 15. Mbledhjet e Kuvendit te Komunes, komiteteve te tij dhe tubimet e tjera zhvillohen ne gjuhen e pjesemarresve te mbledhjes. Neni 16. Te gjitha dokumentet zyrtare te leshuara nga Komuna do te jene ne pajtim me dispozitat e Rregullores dhe posagerisht me Seksionin 9.3. Si plotesim, te gjitha dokumentet zyrtare te leshuara nga Komuna do te jene ne gjuhen e pales, gjegjesisht shqip, boshnjakisht, serbisht dhe ne gjuhen turke. Neni 101. Interpretimi i ketij Statuti duhet te qeveriset nga fryma dhe synimi i Rregullores nr. 2000-45. Ne rast konflikti ne interpretimin e ketij Statuti meritor do te jete teksti i ketij Statuti ne gjuhen shqipe [21]. В статуте Драгаша 2001 г. указывалось, что употребление языков в совете общины и при составлении официальных документов регулируется в соответствии с пп. 9.2 и 9.3; граждане могут вести официальную коммуникацию на своих родных языках. Также содержалось положение о бошняцком языке на основании латинской графики как дополнительном языке общины для соблюдения прав населения местности Гора. Печать муниципалитета оформлялась на четырёх языках: албанском, сербском, бошняцком (с использованием латинской графики) и английском: Neni 7. 7.1. Vulat duhet te jane te shkruara ne gjuhen shqipe, serbe ose boshnjake, si gjuhe shtese me shkrim, vetem ne latinishte edhe ne gjuhen angleze. Neni 14. 14.1. Ne komune, pjesetareve te komuniteteve kombetare dhe bashkesive nacionale u garantohet e drejta e deklarimit te lire dhe e identitetit etnik, kulturor e fetar. Pjesetaret e komuniteteve, kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me organet dhe sherbimet civile ne komune, Neni 15. 15.1. Mbledhjet e Kuvendit te Komunes, komiteteve te tij dhe te organeve tjera, zhvillohen konforme nenit 9.2 te Rregullores. 15.2. Te gjitha dokumentet zyrtare, te leshuara nga organet dhe sherbimet e komunes, duhet te jane ne pajtim me Dispozitat e Rregullores, e posagerisht me nenin 9.3. 15.3. Te gjitha dokumentet zyrtare, te leshuara nga organet dhe sherbimet e Komunes, duhet te jane ne gjuhen e pales. 15.4. Gjuha e pales, konsiderohet ajo me te cilen i eshte drejtuar organit ose sherbimit te Komunes, Neni 16. 16.1. Mbarevajtjen e aktiviteteve zyrtare, Komuna do te implementoj plotesisht politiken gjuhesore sig eshte theksuar ne Rregulloren 45/2000. 16.2. Komuna pranon gjuhen boshnjake, vetem ne alfabetin latin, si nje gjuhe shtese per te permbushur kerkesen e popullates se rajonit te Gores te komunes, se Dragashit [22]. В общине Малишево, согласно статуту 2001 г., используются албанский и английский языки, на них же оформлялся и текст печати. Языки официальной коммуникации, текстов документов, заседаний совета общины регулировались пп. 9.1, 9.2 и 9.3 (с уточнением, что в случае применения п. 9.2 заседания могут проходить только на одном языке при согласии всех присутствующих). Названия населённых пунктов общины должны были оформляться на албанском языке: Neni 5. Komuna e Malisheves ka nje siperfaqe prej 306.3 km 2. Selia e pergjithshme e Kuvendit te Komunes eshte ne Malisheve. Fshatrat dhe vendbanimet urbane te Komunes se Malisheves emertohen vetem ne gjuhen shqipe. Emri Тёrpеz e Ulet te jete Тёrpеz e poshtme. Neni 8. 14. Kuvendi i Komunes se Malisheves e ka vulen e vet: teksti i vules eshte: "KUVENDI I KOMUNES - MALISHEVE" ne gjuhen shqipe dhe angleze. Pjesa V. Gjuha. Neni 36. Ne Statut te jete perdorimi i gjuhes shqipe dhe gjuhes Angleze. Neni 37. Me rastin e zbatimit te dispozitave te nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme vetem nese te gjithe personal e pranishem, perfshire anetaret e publikut, pajtohen. Neni 38. Parimet e cekura ne nenet 9.1., 9.2 dhe 9.3 te Rregullores do te plotesojne pjesen e IV-te te Statutit te Komunes deri sa te jete e nevojshme per ruajtjen e nivelit te konsultimit dhe pjesemanjes publike dhe te te drejtave ne Karten Evropiane per gjuhe rajonale apo minoritare. Neni 39. Komiteti i Bashkesive do ta shqyrtoje shfrytezimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne komune [23]. Статут общины Сува Река 2001 г. утверждал в качестве языков коммуникации в органах власти муниципалитета албанский и английский языки, но в то же время указывал, что жители общины могут вести официальное общение и на своих родных языках. Язык заседаний органов власти и официальных документов определялся в соответствии с пп. 9.2 и 9.3. Текст печати составлялся на албанском, английском и сербском языках: Neni 7. Vulat duhet te jene te shkruara ne gjuhen shqipe, angleze dhe serbe. Neni 14. Ne Komune pjesetareve te komuniteteve kombetare dhe bashkesive nacionale u garantohet e drejta e deklarimit te lire te identitetit etnik, kulturor dhe fetar. Pjesetaret e komuniteteve kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me organet dhe sherbimet civile ne Komune. Neni 15. Mbledhjet e Kuvendit te Komunes, te komiteteve te tij dhe te or-ganeve te tjera, zhvillohen konform nenit 9.2 te Rregullores. Te gjitha dokumentet zyrtare, te leshuara nga organet, dhe sherbimet e Komunes, duhet te jene ne pajtim me dispozitat e Rregullores e posagerisht me nenin 9. 3. Te gjitha dokumentet zyrtare te leshuara nga organet dhe sherbimet e Komunes duhet te jene ne gjuhen e pales. Gjuha e pales konsiderohet ajo me te cilen i eshte drejtuar organit ose sherbimit te Komunes. Neni 16. Komunikimi ne organet e Kuvendit te Komunes dhe institucionel tjera si dhe ne sh dhe institucionel sherbimet civile, zhvillohet ne gjuhen shqipe dhe angleze [24]. Косовскомитровицкий округ состоит из шести муниципалитетов и де-факто разделён на две части: северную - сербскую и южную - албанскую. Соответственно в первом случае законодательные акты общин (в том числе и статуты) создавались по канонам законодательства Республики Сербия, во втором - самопровозглашённой Республики Косово. В данной работе рассматривается законодательство трёх преимущественно албанских муниципалитетов округа. В статуте 2002 г. центра округа - общины Косовска Митровица (разделенной рекой Ибар на албанскую и сербскую части, в каждой из которых действует своя администрация) - указывалось, что в употреблении находятся албанский и сербский языки и на этих же языках публикуется официальная информация. Также уточнялось, что возможен перевод документов и на языки других национальных сообществ муниципалитета (или предоставление услуг переводчика). В случае согласия участников заседания местных органов власти могут проходить только на одном языке: Neni 14. Komuna mund te nxjerr rregullore lokale komunale per geshtjet qe jane ne kompetence te saj. Perveg ne raste urgjente, Komuna do te mbaje konsultime para aprovimit te tyre. Konsultimet e tilla do te perfshijne verifikimin e pikepamjeve te qytetareve. Propozim - Rregullorja do te dorezohet ne zyret e Komunes, duke perfshire zyrat lokale dhe Zyren e Komuniteteve dhe gfaredo nenzyre. Njoftimet publike te tyre te vendosura ne depozite ipen ne dy ose me teper gazeta, duke perfshire njeren ne te dy gjuhet zyrtare te Komunes qe nenkupton qarkullimin e saj ne tere territorin e Komunes. Qytetareve do t'u lejohen (jo me pak se) katermbedhjete dite pas dorezimit te dokumenteve propozuese neper zyrat relevante, per inspektimin e dokumenteve te bejne verejtje me shkrim per Kuvendin e Komunes. Kuvendi do t'i pranoj verejtjet me shkrim qe do te merren para aprovimit te Rregulloreve. Komuna duhet te rregulloje qe publikimet e bera te jene ne gjuhet zyrtare te Komunes. VI. Gjuhet. Neni 45. Ne Komunen e Mitrovices, ne perdorim jane gjuha shqipe dhe serbe. Dokumentet do te jene te gatshme kurdo qe nevojitet ne gjuhet e komuniteteve tjera qe jetojne ne Mitrovice, apo do tju ofrohen perkthyesit. Neni 46. Ne rast te pajtimit te te pranishmeve, mbledhjet e Kuvendit dhe te Komiteteve do te mbahen vetem ne nje gjuhe [25]. Основной документ общины Вучитрн 2001 г. утверждал албанский и сербский языки как языки проведения заседаний совета муниципалитета со ссылкой на п. 9.2 и уточнением, что заседания могут проходить на одном языке в случае согласия участников. Коммуникация с органами власти должна осуществляться на албанском, английском и сербском языках, на этих же трёх языках составлялся текст печати общины. Официальные документы должны были выдаваться на языке обращения: Clan 8. Tekst pecata ce biti napisan na sledecim jezicima: albanskom, engleskom i srpskom. Pecati "Opstine" ce se koristiti iskljucivo za zvanicne poslove "Opstine". Deo VI. Jezici. Clan 75. Sastanci Skupstine opstine i njenih komiteta ce se drzati na jezicima prisutnih na sastanku, tj. albanskom i srpskom. Sva zvanicna dokumenta koja izdaju opstinske institucije i javne sluzbe (ako je moguce ili ako to stranka zatrazi) ce se izdavati na jeziku stranke, tj na jeziku na kojem se stranka prvobitno obratila instituciji. Clan 76. Komunikacija unutar opstinskih tela i institucija, ukljucujuci opstinsku javnu Neni 8. Vula duhet te shkruhet ne gjuhen shqipe, angleze dhe serbe. Vulat e komunes do te perdoren vetem per pune zyrtare te komunes. Pjesa VI: Gjuhet. Neni 75. Mbledhjet e Kuvendit Komunal dhe komiteteve te tij do te mbahen ne gjuhet e pjesemarresve te mbledhjes, domethene ne shqip dhe serbisht. Te gjitha dokumentet e leshuara nga organet komunale dhe ato te sherbimit civil (ne qofte se eshte e mundur apo nese kerkohet nga ajo pale) do te leshohen ne gjuhen e pales, me te cilen gjuhe ai/ajo i eshte drejtuar organit komunal. Neni 76. Komunikimi ndermjet organeve dhe institucioneve te komunes, perfshire edhe sherbimin sluzbu bice na albanskom, engleskom i srpskom jeziku. Clan 77. Shodno stavki 9 "Uredbe", jezik zajednica koje zive u "Opstini" je ili albanski ili srpski. Clan 78. Kada se primenjuju odredbe stavke 9.2 "Uredbe", bice prihvatljivo vodenje sastanaka samo na jednom jeziku ako se svi prisutni sloze [26]. civil, mund te behet ne gjuhet shqip, anglisht dhe serbisht. Neni 77. Ne pajtim me nenin 9 te Rregullores, gjuhet e komuniteteve te cilat jetojne ne komunen e Vushtrrise jane shqip ose serbisht. Neni 78. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme, vetem nese pajtohen te gjithe personat e pranishem [27]. В статуте общины Србица 2003 г. указывалось, что этот документ должен был быть опубликован на албанском, сербском и английском языках, причём приоритетной будет считаться англоязычная версия. Язык проведения заседаний определялся посредством апелляции к п. 9.2 с уточнением, что может быть использован один язык, если на это согласны все присутствующие: Pjesa VI. Gjuha. Neni 48. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme vetem nese te gjithe personat e pranishem, perfshire anetaret e publikut, pajtohen. Neni 152. Ky Statut eshte hartuar ne te njejten kohe ne gjuhen Shqipe, Serbe dhe Angleze. Megjithese te trija verzionet jane te njejta ne permbajtje, verzioni i gjuhes Angleze do te ju paraprije te dy verzioneve tjera ne rast kontestimi [28]. В статуте 2001 г. центра Гниланского округа (состоявшего из трёх общин) - муниципалитета Гнилане - языками проведения заседаний совета общины объявлялись албанский и сербский языки (при согласии присутствующих возможно проведение только на албанском языке); текст печати муниципалитета должен был составляться на четырёх языках: албанском, английском, сербском и турецком. За представителями национальных сообществ (со ссылкой на ст. 9) закреплялось право официальной коммуникации на своих родных языках: Neni 10. Vulat jane te shkruara ne gjuhen shqipe, angleze, serbe dhe turke. Gjuhet. Neni 39. Sipas Nenit 9 te Rregullores, anetaret e bashkesive kombetare kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me te gjitha organet e komunes dhe me te gjithe nepunesit civil te komunes. Mbledhjet e Kuvendit te Komunes, te komiteteve te tij dhe tubimeve publike, mund te mbahen ne te dy gjuhe: shqip dhe serbisht. Mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme shqipe vetem nese te gjithe personat e pranishem, perfshire anetaret e publikut pajtohen. Neni 40. Komiteti i bashkesive do ta shqyrtoj shfrytezimin e gjuhes gjate kry-eijes se puneve ne komune [29]. Статут Косовской Каменицы 2001 г. содержал положения о том, что вся официальная документация составляется на албанском и сербском языках, жители общины имеют право общаться с представителями местных органов власти на своём родном языке, а текст печати муниципалитета оформляется на английском, албанском и сербском языках: Neni 10. Vula duhet te jete e shkruar ne gjuhen angleze, shqipe dhe serbe. Neni 13. Anetaret e bashkesive kombetare kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me te gjitha organet e komunes dhe me te gjithe nenpunesit civil te komunes. Te gjitha dokumentet zyrtare te komunes shtypen ne dy gjuhe: shqip dhe serbisht [30]. В статуте общины Витина 2001 г. албанский и сербский языки были указаны в качестве языков местных органов власти (со ссылкой на п. 9.2) и языков, на которых должны составляться официальные документы муниципалитета; там же гарантировалась возможность официальной коммуникации на территории общины на своём родном языке. Печать общины должна была содержать текст на албанском, английском и сербском языках: Neni 10. Vulat duhet te jene te shkruara ne gjuhen shqipe, angleze dhe serbe. Neni 13. Ne Komune, pjesetareve te komuniteteve kombetare dhe bashkesive nacionale u garantohet e drejta e deklarimit te lire te identitetit etnik, kulturore dhe fetare. Pjesetaret e komuniteteve duhet te kene te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me organet dhe sherbimet civile ne Komune. Neni 14. Mbledhjet e Kuvendit te Komunes, komiteteve te tije dhe tubimet tjera zhvillohen ne gjuhen e pjesmarresve te mbledhjes, siq eshte parapare ne Nenin 9.2 te Rregullores, minimum I gjuheve te kerkuara per zhvillimin e ketyre mbledhjeve eshte se ato zhvillohen ne gjuhen shqipe dhe serbe. Te gjitha dokumentet zyrtare te leshuara nga sherbimet e komunes duhet te jene ne gjuhen e pales: shqipe dhe serbe [31]. В основном законе общины Печ 2001 г., центра Печского округа, состоящего из трёх муниципалитетов, указывалось, что в случае применения п. 9.2, регулирующего использование языков в работе муниципальных органов власти, при согласии всех присутствующих заседания могут проходить только на одном языке. Также предполагалась конкретизация проживающих на территории общины национальных сообществ, чьими родными языками не являются ни албанский и не сербский: Pjesa V. Gjuhet. Neni 37. Sipas Nenit 9 te Rregullores, bashkesite qe vijojne jane identifikuar si banore te komunes, por gjuha e te cileve nuk eshte as shqip as serbisht: (Shenoni detajet e bashkesive dhe gjuhet). Neni 38. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme vetem nese te gjithe personat e pranishem, perfshire anetaret e publikut, pajtohen. Neni 39. Komiteti i Bashkesive do ta shqyrtoje shfrytezimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne komune [32]. Статут муниципалитета Исток 2001 г. определял албанский и сербский в качестве языков заседаний совета общины и других органов власти, а албанский, английский и сербский - в качестве языков, на которых должен быть составлен текст печати. Граждане могли обращаться в органы власти и получать доступ к официальным документам на своём родном языке: Neni 7. Vulat jane te shkruara ne gjuhen shqipe, angleze dhe serbe. Mbajtja dhe perdorimi i tyre percaktohet me vendim te te Kuvendit komunal. Neni 13. Pjesetareve te komuniteteve dhe bashkesive nacionale u garantohet e drejta e deklarimit te lire te identitetit etnik, kulturor dhe fetar. Pjesetaret e komuniteteve kane te drejte te komunikojne ne gjuhen e tyre me organet dhe sherbimet civile ne komune. Neni 14. Mbledhjet e Kuvendit Komunal, komiteteve te tij dhe tubimet tjera zhvillohen ne gjuhen e pjesemarresve te mbledhjes, perkatesisht, ne gjuhen shqipe dhe serbe. Te gjitha dokumentet zyrtare qe leshohen nga organet dhe sherbimet e Komunes duhet te jene ne gjuhen e pales [33]. Статут общины Клина 2001 г. гарантировал жителям муниципалитета право на обращение и получение официальных документов на своих языках и уточнял, что в случае применения положений п. 9.2 заседания местных органов власти могут проводиться только на одном языке, если на это согласны все присутствующие. Текст на гербе и печати муниципалитета оформлялся на албанском и английском языках: Neni 3. Ne pajtim me Udhezimet nga Autoriteti Qendror (UNMIK-u) dhe me marreveshjen e tyre nese eshte e nevojshme, Komuna ka nje Ambleme dhe Vulen e vete. Forma, permbatja dhe perdorimi i Amblemes dhe Vulave do te miratohet nga Kuvendi Komunal. Teksti duhet te shkruhet ne gjuhen Shqipe dhe Angleze. Pjesa IV. Gjuha. Neni 27. Me rastin e zbatimit te dispozitave te nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet mund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme, vetem nese te gjithe personal e pranishem, perfshire edhe anetaret e publikut, pajtohen. Те gjitha dokumentet zyrtare qe leshohen nga organet dhe sherbimet e komunes duhet te jene ne gjuhen e pales. Komiteti i bashkesive do ta shqyrtoje shfrytezimin (perdorimin) e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne komune [34]. Джяковицкий округ состоял из трёх муниципалитетов. В Джяковице, согласно проекту статута 2004 г., выбор языков проведения заседаний совета общины должен был регулироваться в соответствии с п. 9.2: Kapitulli IV. Gjuhet. Neni 41. Mbledhja e Kuvendit te Komunes, te komiteteve te tij dhe tubimeve publike mbahet ne gjuhen konforme nenit 9 nen 9.2 te Rregullores. Neni 42. Komiteti i bashkesive do ta shqyrtoje shfrytezimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne komune [35]. В статуте общины Дечани 2001 г. содержались аналогичные положения относительно языка проведения заседаний местных органов власти (с апелляцией к п. 9.2). Относительно требований ст. 9 об определении неалбанско-и несербскоязычных сообществ муниципалитета указывалось, что таковые отсутствуют: Pjesa V. Gjuhet. Neni 41. Sipas Nenit 9 te Rregullores, bashkesite qe vijojne jane identifikuar si banore te komunes, por gjuha e te cileve nuk eshte as shqip as serbisht: (Бкёпот detajet e bashkesive dhe gjuhet). Nuk ka komunitete tjera qe nuk flasin shqip ose serbisht. Neni 42. Me rastin e zbatimit te dispozitave te Nenit 9.2 te Rregullores, mbledhjet raund te zhvillohen ne nje gjuhe te vetme vetem nese te gjithe personat e pranishem, perfshire anetaret e publikut, pajtohen. Neni 43. Komiteti i Bashkesive do ta shqyrtoje shfrytezimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne komune [36]. Согласно статуту общины Ораховац 2001 г. использование языков на территории муниципалитета регулировалось ст. 9. Также отмечалось отсутствие каких-либо сообществ, не говорящих на албанском или сербском языках: Pjesa III. Gjuha. Neni 38. Sipas nenit 9 te Rregullores, bashkesite qe vijojne jane identifikuar si banore te komunes, por gjuha e te cileve nuk eshte as shqip as serbisht, nuk ka. Neni 39. Ne Komune lidhur me perdorimin e gjuhes do te aplikohen dispozitat e Rregullores 2000/45 mbi veteqeverisjen e komunave te Kosoves. Neni 40. Komiteti i Bashkesive do ta shqyrtoje perdorimin e gjuhes gjate kryerjes se puneve ne komune [37]. 4. Заключительные положения Таким образом, рассмотрение документов, регламентирующих использование языков на территории Косова и Метохии в период международного протектората, позволяет сделать вывод о важности и принципиальности данного вопроса для властей и населения края. Однако чётко прослеживаются различия в законодательно закреплённых положениях по этому вопросу в документах регионального и муниципального уровней. С одной стороны, в законах Косова, которые были разработаны при непосредственном участии представителей ООН (исходивших из необходимости сглаживания межэтнических противоречий как основной причины конфликта), содержались максимально подробные положения о необходимости использования албанского и сербского язык
Скачать электронную версию публикации
Загружен, раз: 134
Ключевые слова
UNMIK, Kosovo, Serbia, Yugoslavia, Albanian language, language policy, official language, sociolinguistics, UNMIK, Косово, Сербия, Югославия, албанский язык, официальный язык, языковая политика, социолингвистикаАвторы
ФИО | Организация | Дополнительно | |
Катунин Дмитрий Анатольевич | Томский государственный университет | канд. филол. наук, доцент кафедры общего, славянорусского языкознания и классической филологии | katunin@mail.tsu.ru |
Ссылки
Statuti i Komunes se Rahovecit // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Deganit // www.logincee.org
Projekt Statuti i Komunes se Gjakoves // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Klines // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Istogut // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Pejes // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Vitise // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Kamenices // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Gjilanit // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Skenderajt // Serbices // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Vushtrrise 2001 // www.kk-vushtrri.org
Statut Opstine Vucitrn 2001 // www.kk-vushtrri.org
Statuti i Komunes se Mitrovices // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Suharekes // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Malisheves // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Prizrenit // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Dragashit // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Kaganikut // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Shtimes // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Shterpces // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Podujeves // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Novoberdes // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Fushe-Kosoves // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Ferizajt // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Prishtines // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Lipjanit // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Obiliqit // www.logincee.org
Statuti i Komunes se Gllogocit // www.logincee.org
Law on the Use Languages // Official Gazette of the Provisional Institutions of Self Government in Kosovo. 2006. № 10.
Закон о територщалноi организации Републике Србще // Службени гласник Републике Србще. 2007. № 129.
Уредба о самоуправи општина на Косову // Службени лист УНМИК. 2000. № 45.
Катунин Д.А. Языковое законодательство Косова и Метохии в постсоциалистический период: сербская версия // Вестн. Том. гос. ун-та. 2012. № 365. С. 19-24.
Уредба о самоуправи општина на Косову // Службени лист УНМИК. 2000. № 45.
Zakon o upotrebi jezika // Sluzbeni list Privremenih institucija samouprave na Kosovu. 2006. № 10.
Regulation on Self-Government of Municipalities in Kosovo // UNMIK Official Gazette. 2000. № 45.
Уставни оквир за привремену самоуправу // Службени лист УНМИК. 2001. № 9.
Constitutional Framework for Provisional Self-Government // UNMIK Official Gazette. 2001. № 9.

Языковое законодательство Косова и Метохии в период международного протектората 1999-2008 гг | Вестник Томского государственного университета. Филология. 2013. № 1 (21). DOI: 10.17223/19986645/21/4
Скачать полнотекстовую версию
Загружен, раз: 979